พุทธประวัติ พระสาวก ศาสนิกชิกตัวอย่าง และชาดก

                     พระเขมาเถรี (เอตทัคคะทางปัญญา)Phra Khema Theri – The excellent in wisdom ท่านประสูติในวรรณะกษัตริย์ ขัตติยสกุลแห่งเมืองสาคละ แคว้นมัททะ มีรูปสวยงามผิวพรรณเปล่งปลั่งดั่งทองคำ เมื่อท่านประสูติแล้ว นำความเกษมสำราญมาสู่ทั่วแคว้น พระประยูรญาติจึงตั้งชื่อว่า “เขมา” แปลว่าผู้ทำให้เกษมสำราญ ต่อมาท่านได้เป็นพระมเหสีของพระเจ้าพิมพิสาร กษัตริย์ผู้ยิ่งใหญ่แห่งแคว้นมคธเนื่องด้วยท่านเป็นคนรักสวยรักงามจึงมัวเมาอยู่ในรูปของตนเอง นับตั้งแต่พระพุทธเจ้าเสด็จมาประทับอยู่ในวัดเวฬุวัน ท่านไม่เคยไปเฝ้าพระพุทธเจ้าเลย ทั้งนี้เป็นด้วยเกรงว่าจะไปได้ยินพระพุทธเจ้าแสดงพระธรรมเทศนาเกี่ยวกับโทษต่างๆ ของรูป ซึ่งท่านทำใจให้ยอมรับไม่ได้ พระเจ้าพิมพิสารมีเมตตาจิตให้พระมเหสีของตนได้บรรลุธรรมเช่นเดียวกับตนบ้าง จึงได้ออกอุบายแต่งกลอนชมความงามของวัดเวฬุวัน พระนางเขมาได้ยินกลอนนั้นจึงอดใจไม่ไหวจึงทูลขอพระราชานุญาตไปชม พระเจ้าพิมพิสารตรัสอนุญาตพร้อมทั้งเสนอเงื่อนไขว่าต้องเข้าเฝ้าพระพุทธเจ้าก่อนกลับพระราชวัง พระนางเขมายินดีปฏิบัติตามเมื่อชมความงามในวัดเวฬุวันเสร็จ พระนางเขมาประทับอยู่ต่อหน้าพระพักตร์พระพุทธเจ้า โดยขณะนั้นพระพุทธเจ้าทรงแสดงธรรมอยู่ พระองค์ทรงแสดงอิทธิปาฏิหารย์สอนพระนางเขมาโดยทรงเนรมิตหญิงงามนางหนึ่งขึ้นมาแล้วทรงเนรมิตให้หญิงนั้นแก่ลงตามลำดับ และตายลงอย่างทุกข์ทรมานในที่สุด พระนางเขมาเมื่อทรงเห็นรูปที่พระพุทธเจ้าทรงเนรมิตขึ้นมาแล้วก็เกิดปลงธรรมสังเวช พระพุทธเจ้าทรงทราบความคิดของท่านจึงตรัสสอนเพิ่มเติมจนกระทั่งท่านได้บรรลุอรหัตผล ณ ที่นั้นเองหลังจากที่พระนางเขมาเข้าเฝ้าพระพุทธเจ้า พระเจ้าพิมพิสารดีพระทัยมาก จึงเสด็จมาเฝ้าพระพุทธเจ้า พระพุทธเจ้าทรงบอกเรื่องที่พระมเหสีได้บรรลุอรหัตผล พระเจ้าพิมพิสารมีพระบรมราชานุญาตให้พระนางเขมาออกบวชได้ พระนางเขมาเถรีนอกจากเป็นพระอรหันต์แล้ว ทรงมีความแตกฉานในปฏิสัมภิทา 4 ทรงแตกฉานในพระธรรมวินัยในเวลาอันรวดเร็ว และทรงมีปัญญาอันยิ่ง พระพุทธเจ้าทรงยกย่องว่าพระเขมาเถรีเป็นเอตทัคคะคือมีความเป็นเลิศในทางปัญญา และทรงแต่งตั้งให้พระนางเป็นอัครสาวิกาเบื้องขวา พระเขมาเถรีทรงเป็นกำลังสำคัญในการเผยแพร่พระพุทธศาสนาในเวลาต่อมา ทรงได้สงเคราะห์ช่วยเหลือบุคคลทั้งหลาย ทั้งในหมู่ภิกษุณี สามเณรี อุบาสก และอุบาสิกาไว้ได้อย่างมากมาย จนพระนามของท่านปรากฎตราบเท่าทุกวันนี้